ေလာကဓံမုန္တိုင္းမ်ား ႏွင့္ ၾကံံ့ခိုင္သည့္စိတ္ထား
ေလာကဓံ (၈)မ်ိဳး
ျမတ္စြာဘုရားက ေလာကသဘာ၀ကို ရွစ္မ်ိဳးခြဲၿပီး ေလာကဓမၼသုတ္ မွာ ေဟာထားတာ။ ဒါ ျမန္မာ ပရိသတ္ေတြ ေလာကဓံ ရွစ္မ်ိဳး ဆိုတာကိုေတာ့ လူတိုင္းသိၾကတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားက-“ေလာကဓမၼာ ေလာကံအႏုပရိ၀တၱ ႏၱိ” ေဟာဒီေလာကရဲ႕ သဘာ၀တရားေတြက ေလာကေနာက္ အစဥ္မျပတ္ လိုက္ေနတယ္တဲ့။ တစ္ခါ အျပန္အားျဖင့္- “ေလာေကာ စ ေလာကဓေမၼ အႏုပရိ၀တၱတိ” ေလာက, ကလည္း၊ ေလာက သဘာ၀ေနာက္ အၿမဲလိုက္ေနတယ္လို႔၊ ေလာကသားနဲ႔ ေဟာဒီေလာကရဲ႕ သဘာ၀ေတြဟာ အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကိုေျပာတာေနာ္။ အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ေနတယ္။
ေလာကကို ပါဠိစာေပမွာ သတၱေလာက၊ သခၤါရေလာက၊ ၾသကာသေလာက လို႔ (၃)မ်ိဳး ခြဲတယ္။ သတၱေလာက ဆိုတာ သတၱ၀ါေတြအားလံုးကို ရည္ညႊန္းၿပီးေျပာတဲ့စကား။ သခၤါရေလာက ဆိုတာ သက္ရွိသက္မဲ့အားလံုး ျခံဳၿပီးေခၚတာ။ အေၾကာင္းတရားေတြက ဖန္တီးျပဳလုပ္ထားလို႔၊ အေၾကာင္းတရား ေတြေပၚမွာ မွီတည္ၿပီးျဖစ္ေနတဲ့အရာမွန္သမွ် သခၤါရေလာက။ ၾသကာသေလာက ဆိုတာသက္ရွိသတၱ၀ါ ေတြ၊ သက္မဲ့အရာေတြ တည္ရွိရာဘံုျဖစ္တယ္။
သတၱေလာက၊ သခၤါရေလာက၊ ၾသကာသေလာက၊ ဒီေလာက (၃)မ်ိဳးထဲမွာအခု ေလာကဓမၼသုတ္ မွာသံုးထားတဲ့ ေလာက,က သတၱေလာက- သက္ရွိသတၱ၀ါေတြကို ရည္ညႊန္းၿပီးေျပာတယ္လို႔ ဒီလိုမွတ္ ရမယ္။ သက္ရွိသတၱ၀ါေတြ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ ရွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ အဲဒီ ရွစ္မ်ိဳးက ဘာတုန္းဆိုရင္-
၁။ “လာေဘာ” ကိုယ္လိုခ်င္တာ ရတယ္၊
၂။ “အလာေဘာ” ကိုယ္လိုခ်င္တာ မရဘူး၊
၃။ “ယေသာ” အျခံအရံရွိတယ္ (သို႔) ေက်ာ္ေစာထင္ရွားတယ္၊
၄။ “အယေသာ” အျခံအရံကင္းမဲ့တယ္၊ မေက်ာ္ေစာဘူး၊
၅။ “နိႏၵာ” ကဲ့ရဲ႕မႈကိုခံရတယ္၊
၆။ “ပသံသာ” ခ်ီးမြမ္းခံရတယ္
၇။ “သုခ” ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ခ်မ္းသာတယ္၊ အဆင္ေျပတယ္၊
၈။ “ဒုကၡ” ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး မခ်မ္းသာဘူး၊ ဆင္းရဲတယ္၊ အဆင္မေျပဘူး၊
ေဟာ အားလံုးေပါင္းလိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ေလာကဓံရွစ္မ်ိဳး တဲ့။ ေလာကမွာ သတၱ၀ါ ေတြၾကံဳ ေတြ႔ေန ရတဲ့ လူသားေတြ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ သဘာ၀ရွစ္မ်ိဳးရွိတယ္လို႔ ဒီလိုေျပာတာေနာ္။
အဲဒီ သဘာ၀ရွစ္မ်ိဳးသည္ သတၱေလာကနဲ႔ အၿမဲတမ္း ဆက္သြယ္ေနတယ္၊ သတၱေလာက, ကလည္း အဲဒီရွစ္မ်ိဳးနဲ႕ အၿမဲတမ္း ဆက္သြယ္မႈ ရွိေနတယ္တဲ့။ အဲဒီလို အၿမဲတမ္း ဆက္သြယ္မႈရွိေနတဲ့၊ မတည္ၿငိမ္တဲ့ အေနအထားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စိတ္ဓာတ္တည္ၿငိမ္မႈရွိေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔က အလုပ္ပဲေနာ္။
ေလာကထဲမွာ ေနထိုင္တာျဖစ္ေတာ့ ေလာကဓံရွစ္မ်ိဳးက တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လူေတြႀကံဳေတြ႔မွာပဲ။ မႀကံဳ ေတြ႔တဲ့လူ မရွိဘူး။ ျမတ္စြာဘုရား ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးလည္း ေလာကဓံနဲ႔ ႀကံဳရတာပဲ။ အရွင္သာရိပုတၱရာ, အရွင္မဟာေမာဂၢလန္ စတဲ့ ရဟႏၱာေတြလည္း ေလာကဓံနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ရတာပဲ။ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္၊ မည္သည့္သတၱ၀ါျဖစ္ေစ၊ ေလာကထဲမွာေနရင္ ေလာကရဲ႕သဘာ၀နဲ႔ဆက္စပ္ေနမွာပဲလို႔ ေျပာတာေနာ္။
အဲဒီလို ဆက္စပ္ေနတဲ့အခါမွာ မဆက္စပ္ရေအာင္ လုပ္လို႔မရဘူး။ ရပါ့မလား။ ေအး ေလာကရဲ႕ သဘာ၀ေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လို႔ မရဘူး။ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာ ဘာတုန္းဆုိရင္ ႀကံ့ခိုင္တဲ့ စိတ္ထားရွိေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲ။ ဒါ ကိုယ္လုပ္လို႔ ရတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ ကုိယ္လုပ္လို႔ ရတာကို လုပ္ရမယ္လို႔ဆုိလိုတယ္။ လူတိုင္း လူတိုင္းေတာ့ ေျပာေနၾကတာပဲ။ ေလာကဓံ, ေလာကဓံ နဲ႔ေျပာေနၾကတာ။ ထိုေလာကဓံနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရ တဲ့အခါ စိတ္ေနစိတ္ထား ဘယ္လိုထားရမလဲဆိုတာသိဖို႔ အေရးမႀကီးဘူးလား။ အေရးႀကီးတယ္။
ေလာကဓံမုန္တိုင္းမ်ား
ေအး ေလာကဓံနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔လာလို႔ရွိရင္ ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ႏွလံုးသြင္းရမလဲဆိုတာဟာ အေရးႀကီး ဆံုးပဲတဲ့။ ေလာကဓံကေတာ့ ႀကံဳမွာပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တာရတဲ့အခါ ရွိတယ္။ ေအာင္ျမင္တယ္၊ ႀကီးပြားတယ္။ လိုခ်င္တာအကုန္ရတယ္။ လာဘ ဆိုတဲ့ နံပါတ္ (၁) ေလာကဓံကိုပဲၾကည့္၊ လူေတြမွာ တစ္စံုတစ္ခုရလိုမႈနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနၾကရတာ။ အားလံုး လူတိုင္း, လူတိုင္းဟာ ရလိုမႈနဲ႔ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ေနၾကတယ္။ ဘာကိုရလိုမႈ ရွိသလဲဆိုရင္ ခ်မ္းသာသုခ၊ ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ရလိုၾကတယ္။ အဲဒီ ခ်မ္းသာသုခ ကိုရလို၍ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနၾကတာ၊ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ရံက်ေတာ့ ရတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံက် ေတာ့ မရဘူး။ ဒါက အေျခအေနတစ္ခုကို ေျပာတာ။
ကဲ စီးပြားေရးတစ္ခု လုပ္တယ္။ ေငြေၾကးဓနေျမာက္ျမားစြာ ရခ်င္တယ္။ အလုပ္အကိုင္ေကာင္း ေတြရွာတယ္၊ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္တယ္။ အားထုတ္တိုင္း တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့ မရဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ က်ေတာ့ ရတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့ ဆံုးရႈံးမႈနဲ႔ေတာင္ ႀကံဳရေသးတယ္။
ေအး ရတဲ့အခါရွိသလို မရတဲ့အခါရွိတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရခ်င္လို႔ ႀကိဳးပမ္းတာ။ ရခ်င္လို႔ႀကိဳးပမ္းလို႔ ရလာလို႔ရွိရင္ လူရဲ႕စိတ္က ဘယ္လိုတုန္းဆုိရင္၊ ရခ်င္တာရလို႔ရွိရင္ မေပ်ာ္ၾကဘူးလား။ ေအး ကေလးေလးေတြဆိုရင္ ၾကည့္ေလ၊ သူတို႔လည္း ေလာကဓံ ခံရတာပဲ။ သူတို႔ရခ်င္တာေလး ရၿပီဆိုရင္ ေပ်ာ္ တာပဲ။ အဲဒီေပ်ာ္တာလည္း ေလာကရဲ႕ သဘာ၀တရား မုန္တိုင္းနဲ႔ တိုက္လိုက္လို႔ သူဟာလႈပ္သြားတယ္လို႔ ေခၚတယ္။
ေအး လူေတြက အဆိုးေလာကဓံနဲ႔ ႀကံဳၿပီဆိုရင္ ညည္းၾကတယ္။ “ေလာကဓံနဲ႔ႀကံဳလို႔၊ ေလာကဓံ နဲ႔ႀကံဳလို႔” ဆိုၿပီးေတာ့ညည္းၾကတယ္။ ေကာင္းတာေလးနဲ႔ ေတြ႔ၿပီဆိုရင္ မွိန္းေနတာ၊ ေလာကဓံမွန္းေတာင္ မသိဘူး။ ေျပာလည္း မေျပာေတာ့ဘူး။ ဟုတ္လား။ ေအာင္ျမင္ႀကီးပြားေနရင္ ေလာကဓံ လို႔မထင္ဘူး။ အဲဒါကလည္း ေလာကဓံပဲ။ ေအး ေအာင္ျမင္ႀကီးပြားေနလုိ႔ စိတ္ကေလးက လႈပ္ရွားၿပီးေတာ့ မာန္မာနေတြ တက္ၾကြၿပီး ေပ်ာ္လို႔, ရႊင္လို႔ ဒီလိုျဖစ္ေနတာလည္း ဒါေလာကဓံလို႔ေခၚတယ္။ ေလာကဓံကိုမခံႏုိင္ဘူး။ ၾကံ့ခိုင္တဲ့စိတ္ထား မရွိဘူးလို႔ေျပာရမယ္။
ေအာင္ျမင္ႀကီးပြားမႈ ရလာလို႔ရွိရင္ ဘာျဖစ္သလဲ?။ ေအာင္ျမင္ႀကီးပြားမႈ ရလာရင္ စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြမႈေတြ၊ မာန္မာနေတြ ျဖစ္လာတယ္။ စိတ္ဓာတ္ဟာ တသမတ္တည္း တည္ၿငိမ္ေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ဘူး။ ေအး “ငါလိုလူ ဇမၺဴရွိေသးလား” လို႔ထင္တယ္။ လုပ္ခ်င္တာေတြ အကုန္လုပ္တယ္၊ ကိုယ္ရခ်င္ တာေတြ အကုန္ရၿပီး ေပ်ာ္လိုက္တာ၊ ေဟာ စိတ္ဓာတ္ေတြတက္ၾကြ၊ ဘယ္သူ႔ကိုမွေတာင္ လူမထင္ဘူး။ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တာ အကုန္ရတယ္” ဆိုၿပီး လာဘေလာကဓံ ရလာၿပီဆိုရင္ ေမာက္မာလာတယ္၊ တက္ၾကြ လာတယ္၊ ေျခဖ်ားေထာက္လာၾကတယ္။ ဒါေလာကဓံ မခံႏိုင္တာလို႔ ေခၚတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုက ရတာကို ေလာကဓံလို႔ မထင္မွတ္ၾကဘူး။
ေအးေကာင္းၿပီ။ လိုခ်င္တာေတြ မရဘူး။ ကေလးေလး မုန္႔ေတာင္းတယ္၊ မရဘူး။ ဘာျဖစ္လဲ?၊ ငိုတယ္။ အဲဒီကေလးေလးငိုတာ ဘာလို႔ငိုတာတုန္း။ မုန္႔မရလို႔ငုိတာ။ ေဟာ လူႀကီးေတြက်ေတာ့ တစ္စံု တစ္ခု ပ်က္စီးဆံုးရႈံးၿပီဆုိရင္ စိတ္ဓာတ္ေတြ က်လာတယ္။ ဒါေလာကဓံပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တာ မရေတာ့ဘူး ဆိုရင္၊ စိတ္ဓာတ္ေတြ ညိွဳးငယ္ၿပီး ေနာက္္ဆံုးမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသတဲ့အထိ ျဖစ္သြားတတ္တယ္ ေနာ္။ ဒါေလာကရဲ႕ သဘာ၀အတိုင္း ျဖစ္တာကို စိတ္ကလုိက္ၿပီးေတာ့ လႈပ္ရွားတာ။ မုန္တိုင္းဒဏ္ကို မခံႏိုင္သလိုပဲတဲ့။
ရတယ္ဆိုတာလည္း မုန္တိုင္းပဲ။ မရဘူး ဆိုတာလဲ မုန္တိုင္းပဲ။ ကုိယ့္စိတ္ကိုလာတိုက္ခိုက္တာ ေတြခ်ည္းပဲ အကုန္လံုး။ အဲဒီ တိုက္ခိုက္လာတဲ့ အခါမွာရလာတဲ့ “လာဘ” ဆိုတဲ့ ေလာကဓံ တိုက္ခိုက္ လည္း မာန္မာနေတြ မတက္ၾကြဖို႔။ “အလာဘ” မရဘူးဆိုတဲ့ ေလာကဓံက လာတိုက္ခိုက္ရင္လည္း စိတ္ဓာတ္ မတုန္လႈပ္ဖို႔၊ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔၊ အဲဒီလို တည္ၿငိမ္တဲ့စိတ္ထားကို ထိန္းထားႏိုင္ၿပီဆိုမွ ႀကံ့ခိုင္တဲ့ စိတ္ထားျဖစ္တာေနာ္။
မုန္တိုင္းတိုက္လာၿပီ ဆိုလို႔ရွိရင္ သစ္ပင္ႀကီးေတြဟာ ယိမ္းထိုးေနၾကတာပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုရင္ အတိုက္မခံႏိုင္တာ၊ သာမန္ေလကေလး တုိက္ရင္ကို သစ္ခက္ေတြက သစ္ပင္ေတြက လႈပ္ရွားလာတယ္။ သိပ္ႀကီးမားတဲ့ ေလႀကီးေတြ တိုက္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့၊ သစ္ပင္ဟာ အျမစ္ကေထာင္ၿပီးေတာ့ လဲသြားတယ္။
လူေတြလည္းအတူတူပဲ။ လာဘ ဆိုတာကနည္းနည္းလာတာက တစ္မ်ိဳး၊ အမ်ားႀကီး ရတာကတစ္မ်ိဳး။ “မုန္တိုင္းလိုပဲ”။ ျပင္းထန္တာလည္း ရွိသလို၊ မျပင္းထန္တာလည္း ရွိတယ္ေနာ္။ ဥပမာ ေလး,ငါးသိန္း ရတာနဲ႔ သိန္းေပါင္းတစ္ေထာင္ ရတာနဲ႔မတူျပန္ဘူး။ အဲလုိ လာဘ-ရတဲ့အခါ။ အဲဒီလို သိန္း တစ္ေထာင္ေလာက္ရတဲ႕အခါ၊ပိုျပီးေတာ့ တိုက္ခိုက္မႈက ျပင္းထန္တယ္လို႕ေျပာရမယ္။
ေအး သစ္ပင္တစ္ပင္ဟာ ၾကံ့ခိုင္မႈ အားနည္းေလေလ၊ မုန္တိုင္းဒဏ္ ခံရေလေလ၊ ေနာက္ဆံုး မခံႏိုင္ေတာ့ ဘာျဖစ္သြားသလဲ ? ျပိဳလဲသြားတယ္။ေက်ာက္သားအျပည့္ ရွိေနတဲ႕ ေတာင္ၾကီးေတြက်ေတာ့ ေလမုန္တိုင္း ေသးေသးတိုက္လည္းမလႈပ္ဘူး။ ျပင္းျပင္းထန္ထန္တိုက္လည္းမလႈပ္ဘူး။
ျမတ္စြာဘုရားက ေလာကဓံနဲ႕ ပတ္သက္လာလို႕ရွိရင္ အဲဒီေက်ာက္အတိျပီးတဲ့ ေတာင္ၾကီးလို ၾကံ့ခိုင္တဲ႕ စိတ္ထားမ်ိဳးရေအာင္ ေမြးရမယ္လို႕ ေဟာတာေနာ္။ေလာကဓံကို ေရွာင္ကြင္းရမယ္လို႕မေဟာ ဘူး။ ျဖစ္လည္း မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ ေလာကဓံကို ေရွာင္ကြင္းႏိုင္တဲ႕လူလည္းမရွိဘူး။ ေလာကၾကီးက ထြက္ေျပး လို႕လည္းမရဘူး။ တခ်ိဳ႕ကထင္တယ္ ေလာကဓံနဲ႕ေတြ႕လို႕ေလာကၾကီးကထြက္ေျပးရင္ လြတ္ေျမာက္သြား မယ္။အဲဒီအေတြးမ်ိဳး ေတြးတဲ့သူက ဘာေျပာသလဲဆိုရင္ “ေသ , ေအးတာပဲ” လို႕ေျပာၾကေသးတယ္ေနာ္။ ဘယ္ေအးမလဲ ၊ ေသတဲ႕ေနာက္မွာ ပိုဆိုးဦးမယ္။
အခုရရွိထားတဲ႕ လက္ရွိဘ၀ေလးက ဘုရားမွန္း , တရားမွန္း , သံဃာမွန္း သိေသးတယ္။ တရားအားထုတ္လို႕ရေသးတယ္။ ေသသြားျပီးတဲ႕ေနာက္ ဘယ္ေရာက္မွန္းလည္း မသိဘဲနဲ႕၊ ဘယ္လိုလုပ္ ေအးမလဲေနာ္၊ မေအးႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ဘ၀ပိုျပီးေတာ့ စိတ္မေအးရေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ စိတ္မေအးရ သလဲ?။ Warranty မွမရွိေသးတာပဲ။ ကိုယ့္မွာ Warrantry ရွိေနေသးရင္ ေတာ္ေသးတာပါေနာ္။ ေအး ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္က ဘာတုန္းဆိုရင္ စိတ္ဓါတ္ၾကံ့ခိုင္ေအာင္လုပ္ဖို႕ပဲ။
ၾကံ့ခိုင္သည့္ စိတ္ထား
ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ ထားဖို႕ဆိုတာ ဘယ္လိုနည္းနဲ႕ထားရမလဲ။ ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ထားတဲ႕နည္း ျမတ္စြာ ဘုရားက အဲဒီသုတၱန္မွာ ေပးထားတယ္။ ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ထားတဲ႕နည္းက ဘယ္လိုတုန္း?။ တစ္စံုတစ္ခု ကိုယ္ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္လို႕ ရလာျပီ။ လာဘဆိုတဲ႕ ေလာကဓံနဲ႕ ၾကံဳေတြ႕လာျပီ။ တစ္စံုတစ္ခု ၾကိဳးပမ္း အားထုတ္လို႕မရဘူး၊ ဆုံးရႈံးနစ္နာမႈေတြနဲ႕ ၾကံဳလာတယ္၊ အလာဘ ဆိုတဲ့ ေလာကဓံနဲ႕ၾကံဳလာတယ္ ဆိုရင္ အခုအခံ ႏွလံုးသြင္းတရားနဲ႕ ျမတ္စြာဘုရားက စဥ္းစားဆင္ျခင္ဖို႕ နည္းေပးတယ္။
ဘယ္လိုစဥ္းစားရမလဲ?။ ေၾသာ္ ငါလိုခ်င္တာေတာ့ရျပီ၊ ရလာတာဟာ ထာ၀ရလား?။တစ္ခဏလား? စဥ္းစားလိုက္တဲံအခါ အေျဖေပၚလာတယ္။ “ေလာကမွာ ထာ၀ရဆိုတာ ဘယ္ဟာမွ မရွိဘူး၊ တစ္ခဏေလး ေတြခ်ည္းပဲ”၊ ဟုတ္လား။ “ေအး၊ ငါလိုခ်င္တာရလာျပီ၊ လာဘဆိုတာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ငါရလာျပီ။ ငါရ လာတဲ႕ လာဘဟာ တခဏပဲ?။ ထာ၀ရ မဟုတ္ဘူး။ အနိစၥ-မျမဲတဲ႕သေဘာ။ ၀ိပရိဏာမဓမၼ။ ရလာတဲ႕ အေျခအေန တစ္ခုကေန မရဘူးဆိုတဲ႕ အေျခအေနတစ္ခု ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ေသးတယ္။ ‘အညထာဘာ၀’ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံုျဖစ္သြားႏိုင္ေသးတယ္။ ငါထင္တဲ႕အတိုင္း မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေဟာဒီလိုေတြးေပးပါတဲ႕။
သာမန္ ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္ေတြက အဲဒီလို မေတြးဘူးတဲ႕၊ မေတြးဘူးဆိုေတာ့ သူကရလာတဲ႕ လာဘ ဆိုတဲ့ ေလာကဓံနဲ႕ၾကံဳလိုက္တာနဲ႕ တစ္ျပိဳင္နက္ ဘာျဖစ္သြားလဲဆိုရင္ “ ေအး ငါလိုလူ ဇမၺဴမွာရွိေသးလား” ဆိုျပီးေတာ့ ေျမာက္ၾကြ , ေျမာက္ၾကြနဲ႕ မာန္မာနေတြ ျဖစ္လာလိုက္တာ အလြန္ပဲ။ ရတာက္ု အေၾကာင္းျပဳျပီး ေတာ့ မာန္မာနေတြ တက္လာတယ္။ စိတ္ဓါတ္က ကိုယ့္ကိုယ္ကို သိပ္အထင္ၾကီးျပီး သံုးလိုက္၊ျဖဳန္းလိုက္နဲ႕ ရလိုက္တာေတြ ကုန္သြားျပန္တယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ မရတဲ႕၊ ဘာမွမရွိတဲ႕ အေျခအေနတစ္ခုကို ျပန္ေရာက္ သြားျပန္ေရာေနာ္။
ေအး မရတဲ႕အခါက်ေတာ့လည္း မစဥ္းစားဘူး၊ “ ငါ့ကံႏွယ္ ဆိုးလိုက္ပါဘိေတာ့တယ္” လို႕ ဒီလို ေတြးျပန္တယ္။ ‘ ငါ့ကံကိုဆိုးတာ ၊ ကံဆိုးလို႕ ေလာကၾကီးမွာ မေနတာေကာင္းပါတယ္’ ဆိုျပီး၊ ေဟာ ေနာက္ ဆံုး ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသတာတို႕ ၊ ရင္ထုမနာျဖစ္ျပီး ငိုတာတို႕ ၊ စိတ္ဓါတ္ေတြက်ေနတာတို႕၊ အဆိပ္ေသာက္တာတို႕ျဖစ္ဘူးလား?။ ေလာကမွာ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ႕ သဘာ၀ တရားေတြအျပင္ သူတို႕က ထပ္ဆင့္ျပီးေတာ့ ဒုကၡေတြကို ျဖစ္ေစျပန္တာပဲ။
အဲဒါေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက စဥ္းစားတဲ႕။တစ္စံုတစ္ခု ေအာင္ျမင္မႈကို ရလာလို႕ရွိရင္လည္း “ ေၾသာ္ ဒီရတယ္ဆိုတာ ျမဲတဲ႕အရာ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ခဏေလးသာျဖစ္တယ္။ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္တယ္။ အေျခအေနတစ္ခု ပ်က္စီးသြားႏိုင္တယ္။ ငါဘာလုပ္သင့္သလဲ?။ လုပ္သင့္တဲ့အလုပ္ လုပ္မွပဲ။ ရလာတာ အတြက္ ငါဘယ္လိုအက်ိဳးရွိေအာင္ ငါဘယ္လို အသံုးခ်မလဲ? ။” ေဟာဒီလိုစဥ္းစားပါတဲ႕။
မရဘူးဆိုလို႕ရွိရင္လည္း ဒီလိုပဲစဥ္းစားရမယ္။ ေအး “ မရဘူးဆိုတာလည္း တစ္ခဏပဲ။ အေျခအေန မေပးေသးလို႕မရတာ၊ အေျခအေနေပးလာရင္ ရမွာေပါ့။ မရလို႕ရွိရင္ ရွိတာနဲ႕ငါေရာင့္ရဲရမယ္။ထပ္ျပီး ေတာ့ ၾကိဳးစားရမယ္။ မရဘူးဆိုတာလည္း နိစၥ-ထာ၀ရမဟုတ္ဘူး။ အနိစၥ-တစ္ခဏမွ်သာ ျဖစ္တယ္။ မျမဲတဲ႕ သေဘာပဲ။ တစ္ခ်ိန္က်ေတာ့ ေျပာင္းလဲလာဦးမွာပဲ” ဆိုျပီးေတာ့ ကိုယ့္စိတ္ကေလးကို ကိုယ္ျပန္ထိန္းတဲ့။
အဲဒီလိုစဥ္းစားရင္ ရလာတာကို အေၾကာင္းျပဳျပီးေတာ့လည္း မာန္မာနေတြ မျဖစ္ဘူး။ စိတ္ဓါတ္ ေတြ မတက္ၾကြဘူး။ မရတာကိုအေၾကာင္းျပဳျပီးေတာ့ စိတ္ဓါတ္ေတြမက်ဘူး။ Depression မျဖစ္ဘူးေပါ့ ေနာ္။ အဲဒါကို ‘ ၾကံ့ခိုင္တဲ့စိတ္ထား ’ လို႕ေျပာတာ။
ဒီစိတ္ထားမ်ိဳးက သူ႕ဖာသာသူ အလိုလိုေတာ့ ျဖစ္လာမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ေလ့က်င့္ရမယ္။ ျမတ္စြာဘုရားက “ ဒီလိုစဥ္းစား” လို႕စဥ္းစားနည္းကိုေျပာတာ။ ဒါ ဒီသုတၱန္မွာ တစ္ခုေဟာ ထားတာေနာ္။ ဒီလိုစဥ္းစားပါလို႕။
ေနာက္ စဥ္းစားတဲ႕ နည္းကေလးတစ္ခုက ဘယ္လိုတုန္းဆိုေတာ့ ၊ ေအး လာဘ ဆိုတဲ႕ ရတဲ့ ေလာကဓံနဲ႕ ၾကံဳလာတယ္။ ေအာင္ျမင္ၾကီးပြားလာလို႕ရွိရင္ “ ေအး ေအာင္ျမင္ၾကီးပြားေနတာကို ငါ၀မ္းသာ ျပီးေတာ့ မာန္မာနေတြ တက္ၾကြျပီး ေနမယ္တိုရင္၊ ေဘးကလူေတြက ငါ့ကို အျမင္ကတ္လာႏိုင္တယ္။ တစ္စံုတစ္ခုကို အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ကိုလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့အသိဥာဏ္ေတြလည္း ငါ့မွာရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒါေတြဟာ အထင္ၾကီးစရာလည္းမလိုဘူး။ရလာတဲ႕အခ်ိန္ကေလးမွာအက်ိဳးရွိေအာင္လုပ္မယ္ဆိုတဲ႕ အက်ိဳးရွိေအာင္ လုပ္မယ့္နည္းေလးတစ္ခုကို စဥ္းစားဆင္ျခင္ျပီး၊ အက်ိဳးရွိေအာင္ပဲ လုပ္သင့္တယ္”တဲ့။ ဟုတ္လား။
မရလာဘူး ဆိုလို႕ရွိရင္လည္း၊ ေအး မရလို႕စိတ္ပ်က္တာဟာ အေျဖမဟုတ္ဘူး။ စိတ္ပ်က္ေနသည့္ အတြက္ ရလာမွာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ “ ငါ အေျခအေန မေပးေသးလို႕၊ ရႏိုင္တဲ့ အေနအထား ေလးေတြ ငါ့မွာ မရွိေသးလို႕၊ ဘယ္ဘက္က ငါ့မွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနသလဲ” ဆိုတဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကိုၾကည့္ျပီး အေျဖရွာရမယ္။ မရလာသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ စိတ္ဓါတ္မက်ဘဲနဲ႕ အေျဖရွာျပီးေတာ့ ရေအာင္ ၾကိဳးစားတာ၊ ဒါမွန္ကန္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုပဲ။
ေအး ေလာကဓံဆိုတာ ကိုယ္လိုခ်င္တာေတြ ရလာရင္လည္း ေလာကဓံပဲ။ မရဘူးဆိုတာလည္း ေလာကဓံပဲ။ လာဘ ေလာကဓံ နဲ႕ အလာဘ ေလာကဓံ။
ယသ ၊ အယသ
ယသ ၊ အယသ ဆိုတာ ေလာကမွာ အေျခြအရံေတြနဲ႕၊ အေပါင္းအသင္းနဲ႕ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ဒီလို ေနရတဲ့အလွည့္ ရွိတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ က်ေတာ့ မရွိဘူး။ တစ္ေယာက္တည္း ငုတ္တုတ္ ။ ဒီလိုလည္း ျဖစ္တတ္ ေသးတယ္ေနာ္။ အျခံအရံမ်ားတဲ႕အခါ ရွိသလို ၊ အျခံအရံ မရွိတဲ႕အခါလည္းရွိတယ္။ အျခံအရံ မ်ားလို႕ရွိရင္၊ အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားလို႕ရွိရင္ စိတ္ဓါတ္က တစ္မ်ိဳး ၊ အသိုင္းအ၀ိုင္းမ၇ွိဘူး ၊ တစ္ေယာက္တည္း ဘယ္သူကမွ အဖက္မလုပ္ဘူး၊ ကိုယ့္ကို အေပါင္းအသင္းမလုပ္ဘူးဆိုရင္ စိတ္ဓါတ္က တစ္မ်ိဳးျဖစ္သြားျပန္ တယ္။ အဲဒါ ၾကံ့ခိုင္တဲ့စိတ္ထား မရွိလို႕ဘဲတဲ့။
အျခံအရံနဲ႕ ေနလို႕ရွိရင္ “ ေၾသာ္ ဒီအျခံအရံေတြ ငါနဲ႕အတူတကြ ေနတဲ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြအေပၚမွာ၊ ေကာင္းက်ိဳးကို ငါဘာလုပ္ေပးရမလဲ”။ သူတို႕ရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးကို ငါဘာအက်ိဳးျပဳႏိုင္သလဲ။ ေဟာ စဥ္းစား ရမယ္။ အျခံအရံ မဲ့လာျပီဆိုလိုရွိရင္ တစ္ေယာက္တည္း ေနတဲ႕အခါက်လို႕၇ွိရင္ “ ေၾသာ္ တရားႏွလံုးသြင္း ဖို႕ငါ့မွာ အခ်ိန္ရလိုက္တာ၊ ငါလုပ္ခ်င္တာေတြ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လုပ္လုိ႕ရျပီ။” ေဟာ ဒီလို စဥ္းစားလိုက္ လို႕ရွိရင္ စိတ္ဓါတ္က်စရာ ရွိပါ့မလား။ မရွိဘူး။
အဲဒီလို မေတြးဘဲနဲ႕ “ ေၾသာ္ ငါ့ဆီဘယ္သူမွ မလာၾကဘူး။ ငါတစ္ေယာက္တည္း ပစ္ထားတယ္ ဆိုရင္၊ စိတ္ထဲမွာေဟာ lonely ျဖစ္လာတယ္။လူေတြမွာ lonely ျဖစ္လာရင္ Depression ျဖစ္ျပန္ ေရာ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္ေတြမွာ ေဟာဒီ lonely ျဖစ္ျပီးေတာ့ တစ္ကိုယ္တည္းေနရလို႕ Depression ျဖစ္တဲ့သူေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္ေနာ္။
ျမန္မာျပည္မွာ အဲဒါအျဖစ္နည္းတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕တုန္းဆိုရင္ ဗုဒၶတရားေတာ္နဲ႕ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ႏွလံုးသြင္းတရားနဲ႕ လူေတြရဲ႕ အေလ့အက်င့္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ သိပ္ျပီးေတာ့ lonely မျဖစ္ၾကဘူး။
အထူးသျဖင့္ အသက္အရြယ္ၾကီးတဲ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ဟိုး အေနာက္တိုင္းေတြမွာ တကယ္ lonely ျဖစ္ၾကတာ။ ဘုန္းၾကီးတို႕ဂ်ာမဏီသြားတယ္။ အဘြားအို ၊ အဘိုးအိုၾကီးေတြ လမ္းမွာ ေစ်းျခင္းေတာင္းေလး ဆြဲျပီးေတာ့ သြားေနၾကတာေတြ႕တယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အဘိုးၾကီးနဲ႕ အဘြားၾကီး ႏွစ္ေယာက္ ေတြ႕ရတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ အဘိုးၾကီးတစ္ေယာက္တည္းေတြ႕တယ္။တစ္ခါတစ္ေလ အဘြားၾကီး တစ္ေယာက္တည္း ေတြ႕တယ္။ ေတြ႕တဲ႕အခါမွာ သူတစ္ေယာက္တည္းဆိုေတာ့ lonely ျဖစ္လို႕ ဘာလုပ္သလဲဆိုရင္ ေခြးကေလး ေမြးထားတယ္။ ေခြးကေလးနဲ႕သြားတယ္။ ေခြးကေလးကို အေဖာ္ျပဳထားတယ္။ လူဆိုတာ တစ္ ေယာက္တည္း မေနတတ္ဘူး။ တစ္ေယာက္တည္းဆိုလို႕ရွိရင္ လူကေၾကာက္စိတ္၀င္တာလည္းျဖစ္တယ္။ ပ်င္းတာလည္း၇ွိတယ္။ ဒါသတၱ၀ါရဲ႕သေဘာပဲ။တစ္ေယာက္တည္းေနရင္ပ်င္းတယ္။
လူမေျပာနဲ႕ ျဗဟၼာေတြေတာင္မွပဲ တစ္ေယာက္တည္းေနရရင္ ပ်င္းလာတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ ကမၻာၾကီး ပ်က္သြားျပီး၊ ကမၻာျပန္တည္တဲ႕အခ်ိန္မွာ ျဗဟၼာျပည္ ျပန္ေပၚလာတဲ႕အခါမွာ အဦးဆံုး အထက္ ျဗဟၼာဘံုက ျဗဟၼာတစ္ဦးဟာ ေရွးဦးစြာ ျဗဟၼာအေနနဲ႕ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ကမၻာေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ သူတစ္ေယာက္တည္းပဲ။ အဲဒီလိုျဖစ္လာတဲ့အခါ သတၱ၀ါဆိုတာ အေပါင္းအေဖာ္ေလးနဲ႕ေနခ်င္တာ။ ၾကည့္ ျဗဟၼာၾကီးကလည္း အေပါင္းအေဖၚေလးနဲ႕ေနခ်င္တာဆိုေတာ့၊ သူတစ္ေယာက္တည္းေနရတာ ၾကာလာတဲ႕ အခါ သူ႕စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုတမ္းတလာသလဲဆိုရင္ “ ေအး ခုအခ်ိန္မွာ ငါ့အေဖာ္ကေလး ၊ ဘာေလး လာရင္ ေကာင္းမွာပဲ” ဒီလို စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္လာတယ္။
အဲဒီလို စိတ္ျဖစ္လို္က္တဲ႕ အခ်ိန္မွာ “ ထန္းသီးေၾကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္ (သို႕မဟုတ္) ထန္းသီးေၾကြ ခိုက္ က်ီးပ်ံခိုက္” (အဲ ျမန္မာစကားကေတာ့ “ ထန္းသီးေၾကြခိုက္ ၊ က်ီးနင္းခိုက္” နဲ႕ေျပာၾကတယ္ေနာ္။ စာထဲမွာပါတဲ႕အတိုင္းေျပာရင္ ၊ “ထန္းသီးေၾကြ ခိုက္ က်ီးပ်ံခိုက္” ဆိုတာကအမွန္၊ ထန္းသီးက ေၾကြအက်၊ က်ီးကျဖတ္အပ်ံ၊ ထန္းသီးကေန က်ီးကန္းကိုဖိမိျပီးေတာ့ေသတယ္ဆိုတဲ႕ဟာေျပာတာေနာ္။ အေပၚက ထန္းသီးကျပဳတ္အက်၊ က်ီးကေအာက္ကျဖတ္အပ်ံ က်ီးေသသြားတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကိုဆိုလုိတယ္။“ထန္းသီး ေၾကြခိုက္ က်ီးပ်ံခိုက္”။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလိုမ်ိဳးအေျပာမ်ားတာက “ ထန္းသီးေၾကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္”လို႕ေျပာတယ္ေနာ္။ က်ီးက ထန္းသီးေပၚတက္နားလို႕၊ထန္းသီးက ေၾကြက်သြားတယ္လို႕ေျပာ တယ္။ ပါဌိစကားလံုးမွာ “ကာက တာလိယ” ဆိုတဲ႕စကားလံုး၇ွိတယ္။ “ကာကတာလိယ” ဆိုတဲ႕စကားလံုး ရွိတယ္။ ကာက တာလ။ ကာက ဆိုတာက်ီး ၊ တာလဆိုတာက ထန္းသီး၊ အဲဒီက်ီးနဲ႕ ထန္းသီးလို မရည္ရြယ္ဘဲနဲ႕ ၊ မေတာ္တဆ ျဖစ္သြားတာကို ဆိုလိုတယ္။)
အဲဒီ ျဗဟၼာၾကီးဟာလည္း သူက စိတ္ကူးလိုက္တာ။ “ ငါတစ္ေယာက္တည္းဆိုရင္ ပ်င္းစရာၾကီး၊ ေနာက္တစ္ေယာက္ေပၚလာရင္ေတာ့ ေကာင္းမွာဘဲ” လို႔ ေတြးလိုက္တဲ့အခ်ိန္ေလးမွာ ျဗဟၼာတစ္ေယာက္ ဘြားကနဲ ေရာက္လာတယ္။ ျဗဟၼာျပည္မွာ တျဖည္းျဖည္းေလး ေမြးေနရတာ မဟုတ္ဘူး။ ဥပပတ္ ပဋိသေႏၶအရ ျဗဟၼာတစ္ဦး ရုတ္တရက္ ေပၚလာ တာ။ ေပၚလာေတာ့ သူ႔အေတြးေလးထဲမွာ ဘယ္လိုေတြးမိသလဲဆိုေတာ့ “ၾကည့္၊ ငါ့ဆႏၵအရေပၚလာတာ၊ ဒါငါဖန္ဆင္းတာ”။ ေဟာ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒ အဲဒီကစလာတယ္။ သူအေတြးနဲ႔သူ၊ ကိုယ့္အေတြးနဲ႔ကိုယ္၊ သူက “ေၾသာ္ ငါကဒီျဗဟၼာကို ဖန္ဆင္း လိုက္တာ၊ အဲဒီေတာ့ ငါဖန္ဆင္းႏိုင္သူ၊ အရာခပ္သိမ္းကို ငါျမင္သူ၊ ေလာက ႀကီးကို ႀကီးစိုးသူ” ဆုိတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ သူ႔ကိုယ္သူ အထင္ႀကီးသြားတယ္။
အဲ ေနာက္ေရာက္လာတဲ့ ျဗဟၼာက၊ သူကသက္တမ္းသိပ္ၾကာေအာင္ မေနရဘူး။ မၾကာခင္ ျဗဟၼာ ျပည္က စုေတသြားၿပီး လူ႔ျပည္သြားျဖစ္တယ္။ ျဖစ္လာတဲ့အခါ သမထက်င့္စဥ္တစ္ခုကို ေအာင္ေအာင္ ျမင္ျမင္က်င့္တယ္။ ဘာရသလဲဆိုရင္“ပုေဗၺနိ၀ါႆ ႏုႆတိ” အတိတ္ဘ၀ကုိ သိႏုိင္တဲ့၊ ပုေဗၺနိ၀ါသ အဘိညာဥ္ကုိရတယ္။ သူကျပန္ၿပီးေတာ့ ၾကည့္လုိက္တဲ့အခါ သူျဗဟၼာ့ျပည္ကလာတယ္ဆုိတာ သြားျမင္တယ္။ ျဗဟၼာ့ျပည္ကလာတုန္းက အဲ့ဒီမွာ ျဗဟၼာႀကီးတစ္ဦးရွိတယ္ဆုိတာလည္း သူျမင္တယ္။
အဲ့ဒီေတာ့ သူ႕မွာ အယူအဆတစ္ခု ဘယ္လုိေပၚလာတုန္းဆုိရင္ “အဲ့ဒီ ျဗဟၼာႀကီးက ငါမရွိခင္ ကတည္းကရွိေနတဲ့ျဗဟၼာႀကီး။ သူကဟုိမွာရွိေနတုန္း ငါကေသရတယ္။ သူသိပ္အသက္ရွည္တယ္။ သူက ေသမွာမဟုတ္ဘူး။ ငါပဲေသရတယ္” ဆုိၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီလုိေတြးတာကေနၿပီးေတာ့ သူကလူေတြကုိ တဆင့္ ျဖန္႔တယ္ေပါ့။ “မဟာျဗဟၼာဆုိတာ၊ ေလာကႀကီးကုိဖန္းဆင္းတာရွိတယ္။ ငါ့လည္းသူဖန္ဆင္းဆာ။ ငါက အေစာႀကီးေသရၿပီး၊ အခုလူ႕ျပည္မွာ လာျဖစ္ရတယ္” ဆုိၿပီး သူကေန လုိက္ေဟာလုိက္တာနဲ႔ “ထာ၀ရ ဘုရားဖန္ဆင္းတယ္” ဆုိတဲ့ အယူအဆေပၚလာတယ္လုိ႔ ဒီဃနိကာယ္ျဗဟၼဇာလသုတ္မွာ ဒီလုိေဟာ ထားတယ္ေနာ္။ ဒါ “ထာ၀ရဘုရား အယူအဆ” ဆိုတာ အဲ့ဒီက အစေပါ့။
“ေလာကကုိ ျဗဟၼာက ဖန္ဆင္းတယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆဟာ မေတာ္တဆေပၚလာခဲ့တဲ့အယူအဆ တစ္ရပ္ပဲ “ တကယ္ကေတာ့ သူဘယ္သူမွဖန္ဆင္းတာမဟုတ္ဘူး။ ကုိယ့္အေတြးနဲ႔ကုိယ္ စဥ္းစားရာက ဒီအယူအဆတစ္ရပ္ေပၚလာတယ္လုိ႔ေျပာတာ။
ေအး ျဗဟၼာေတာင္မွပဲ သူတစ္ဦးတည္း ပ်င္းတယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ရွိေတာ့ ေလာကမွာ လူေတြက အယသ တစ္ေသာင္တည္း ေနရၿပီဆုိ Lonely ျဖစ္လာၾကတယ္။ Lonely ျဖစ္လာၿပီး Depression ၀င္လာတယ္။ ေဟာ ဒါမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။
ႏုိင္ငံျခား တုိင္းျပည္ေတြမွာ ပုိၿပီးေတာ့ ဆုိးတာေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ အဘုိးအဘြားေတြက သားေတြက သားေတြ၊ သမီးေတြ၊ ေျမးေတြ၊ ျမစ္ေတြကေန ဂရုစုိက္ၾကေတာ့၊ သုိက္သုိက္၀န္း၀န္းဆုိေတာ့ ကံေကာင္းၾကတယ္လုိ႔ေျပာရမွာေပါ့။ ဟုိမွာက်ေတာ့အဘုိးႀကီးေတြ၊ အဘြားႀကီးေတြ၊ သားသမီးေတြနဲ႔ Christmas ေန႔တုိ႔၊ New Year တုိ႔မွာပဲ ဆုံေတြ႕ၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕က်ေတာ့ Greeting Card ေလး ပုိ႔လုိက္တာနဲ႔ပဲ ေက်နပ္ေနရတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ အိမ္ျပန္လာတာမ်ဳိးႀကဳံရတယ္။
ေအး အဲ့ဒီ အဘုိးႀကီးေတြ လမ္းမွာ တစ္ခါတစ္ေလ လဲၿပီးေတာ့ ေသသြားတာရွိတယ္။ ေခြးကေလး တစ္ေကာင္နဲ႔ေနတာ ၊ အိမ္ထဲမွာေသေနတာရွိတယ္။ ဒီလုိအမ်ဳိးအမ်ဳိးပဲသူတုိ႔ဆီမွာေနာ္။ တကယ့္ကုိ Lonely ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီလုိ “အယသ” လုိ႔ေခၚတဲ့ တစ္ကုိယ္တည္း ေနရၿပီ၊ အၿခံအရံကင္းမဲ့ၿပီဆုိရင္ လူေတြမွာ စိတ္ဓါတ္က်သြားတတ္တယ္။
အဲ့ဒီလုိ စိတ္ဓါတ္မက်ေအာင္ တစ္ေယာက္တည္းေနရၿပီဆုိ အက်ဳိးရွိတဲ့အလုပ္ ဘာရွိလဲ ? အက်ဳိးရွိေအာင္ ငါဘာလုပ္မလဲ?။ ကုိယ့္မွာ အေဖာ္ေကာင္းတစ္ခု ရွာထားဖုိ႔လုိတယ္။ အေဖာ္ေကာင္းဆုိတာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္ေတြအတြက္ ကမၼဌာန္းနဲ႔ေနတယ္၊ တရားနဲ႔ ႏွလုံးသြင္းၿပီးေနတယ္။ Lonely မျဖစ္ဘူး။ စိတ္ဓာတ္ ထိန္းႏုိင္သြားတယ္။
ေအး ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ အၿခံအရံမ်ားတယ္ဆုိရင္လည္း ကုိယ့္စိတ္က စဥ္းစားရမွၾက “သူတုိ႔အတြက္ ငါဘာလုပ္ေပးရမလဲ” ေၾသာ္ ငါ့မွာ ေနာက္လုိက္ ေနာက္ပါေတြ မ်ားေနတယ္” ဆုိၿပီးေတာ့ အထင္မႀကီးနဲ႔ “အခုလုိ ျဖစ္တာလည္း တစ္ခဏပဲ” ။ ေနာက္က်ေတာ့ တစ္ေယာက္မွ မရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး ေရာက္ႏုိင္တယ္။ “အၿခံအရံမ်ားေနတဲ့အခိုက္ ငါ သူတုိ႔အတြက္ ဘာလုပ္ေပးႏုိင္သလဲဆုိတာ” ဆင္ျခင္စဥ္းစားတာ ဒါလမ္းမွန္က်တယ္။
အၿခံအရံကင္းမဲ့သြားၿပီ ဆုိလုိ႔ရွိရင္၊ “ေအး အၿခံအရံ ကင္းမဲ့တယ္ဆုိတာလည္း တစ္ခဏပဲ၊ ထာ၀ရမဟုတ္ဘူး။ အၿခံအရံမရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ တရား ဓမၼ ႏွလုံးသြင္းခ်ိန္ေတြ ငါ့မွာ ပုိရလာတယ္။ စာဖတ္ခ်ိန္ေတြ ငါ့မွာပုိရလာတယ္” စသည္ျဖင့္ ဒီလုိ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီး ကုိယ့္စိတ္ကုိ Lonely မျဖစ္ေအာင္၊ Depression မရေအာင္၊ စိတ္ဓာတ္က်တာမ်ဳိးမျဖစ္ေအာင္ ဆင္ျခင္စဥ္းစားရမယ္။ ဒါ ေလာကဓံကုိ ႀကံ့ၾကံ့ခံတဲ့နည္းေတြေပါ့ေနာ္။ ေလာကဓံကုိ ႀကံ့ၾကံ့ခံႏုိင္ရမယ္။
အဲ့ဒီလုိမွ ႀကံ့ႀကံ့မခံႏုိင္ဘူးဆုိရင္၊ အၿခံအရံမ်ားရင္ စိတ္ထားက တစ္မ်ဳိးျဖစ္သြားတယ္။ အၿခံအရံမဲ့လုိ႔ရွိရင္ စိတ္ထားက တစ္မ်ဳိးျဖစ္သြားၿပီးေတာ့၊ စိတ္ဓါတ္မတည္ၿငိမ္မႈ ႀကံ့ခုိင္မႈ မရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ေလာကဓံမုန္တိုင္းတုိက္တုိင္း ယိမ္းထုိးေနတဲ့စိတ္၊ မတည္ၿငိမ္တဲ့စိတ္ေတြနဲ႔ဆုိရင္ သူ႔ရဲ႔ သႏၲာန္မွာ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာေတြ မရႏုိင္ဘူး။
ေကာင္းတဲ့ေလာကဓံနဲ႔ေတြ႔ရင္ စိတ္က သေဘာက်၊ ေက်နပ္တယ္ဆုိတာ အဘိဓမၼာ သေဘာအရ ဘာျဖစ္တာတုန္းလုိ႔ဆုိရင္၊ ဗုဒၶျမတ္စြာက အဲ့ဒါကုိ အႏုေရာဓ လုိ႔ေခၚတယ္။ ဒီအာရုံေပၚမွာေက်နပ္ၿပီး။ လုိက္ေရာတာ။ အဲ့ဒီ အႏုေရာဓ ဆုိတာ ဘာတုန္းဆုိရင္ ေလာဘရဲ႔ သေဘာပဲ။ ေလာဘျဖစ္တာ။ ကုိယ္ႀကဳိက္တဲ့ အေနအထားေလး ရလာလုိ႔ရွိရင္၊ တြယ္တာၿပီးေတာ့ စိတ္ကေက်နပ္ေနတာ၊ အႏုေရာဓ လုိက္ေလ်ာတာ ေလာဘေနာ္။
အကယ္၍ ကုိယ္မလုိခ်င္တဲ့ မကာင္းတဲ့ ေလာကဓံနဲ႔ ႀကဳံၿပီဆုိလုိ႔ရွိရင္ အဲ့ဒီအေနအထားကုိ စိတ္က ဆန္႔က်င္လာတယ္။ ဆန္႔က်င္တာကုိ ၀ိေရာဓလုိ႔ ေခၚတယ္။ အဲ့ဒီ ၀ိေရာဓ ဆန္႔က်င္လာၿပီဆုိရင္ ဘာျဖစ္တတ္တုန္းဆုိရင္ ေဒါသျဖစ္လာတယ္။
အဲ့ဒီေတာ့ ေကာင္းတဲ့ ေလာကဓံနဲ႔ ႀကဳံလုိ႔ရွိရင္ ေလာဘျဖစ္တယ္။ ေလာဘျဖစ္ရင္ စိတ္မၿငိမ္မသက္ျဖစ္မယ္။ မေကာင္းတဲ့ ေလာကဓံန႔ဲႀကဳံလုိ႔ရွိရင္ ေဒါသျဖစ္မယ္။ စိတ္မၿငိမ္မသက္ျဖစ္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ ၀င္လာတာနဲ႔တစ္ၿပဳိင္နက္ စိတ္ဓါတ္ ႀကံ့ခုိင္မႈဆုိတာမရွိေတာ့ဘူးတဲ့။ ေလာဘက အေရာင္ဆုိးလုိက္၊ ေဒါသကအေရာင္ဆုိးလုိက္နဲ႔ဆုိၿပီးေတာ့၊ ေလာကဓံတရားေတြအေပၚမွာ ေလာဘနဲ႔၊ ေဒါသနဲ႔၊ လုိက္ေလ်ာလုိက္၊ ဆန္႔က်င္လုိက္၊ လုိက္ေလ်ာလုိက္၊ ဆန္႔က်င္လုိက္နဲ႔ ေလာကဓံရဲ႕ဒဏ္ကုိ ခံေနရတယ္လုိ႔ ေျပာတာေနာ္။ ေအး အဲ့ဒီလုိမျဖစ္ေအာင္ ဆင္ျခင္ရမယ္။
နိႏၵာနဲ႔ပသံသာ
ေနာက္တစ္ခုက ဘာလုိ႔တုန္းဆုိရင္ “နိႏၵာနဲ႔ပသံသာ” ခ်ိီးမြမ္းခံရတာနဲ႔ ကဲ့ရဲ႕ခံရတာတဲ့။ ေလာကလူေတြက ခ်ီးမြမ္းခံရၿပီဆုိလုိ႔ရွိရင္ ေက်နပ္ၾကတယ္။ ႏွစ္သက္ၾကတယ္။ ကဲ့ရဲ႕ခံရၿပီဆုိလုိ႔ရွိရင္ မခံႏုိင္ၾကျပန္ဘူး။ စိတ္က လႈပ္ရွားမႈက ဒီလုိျဖစ္လာတယ္။
အဲ့ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားပုံ စဥ္းစားနည္းကေတာ့ အရင္ကနည္းအတုိင္း အတူတူပဲ။ ေလာကဓံရွစ္မ်ဳိးကုိ ျမတ္စြာဘုရားက စဥ္းစားပုံ၊ စဥ္းစားနည္းကေတာ့ “ေအး ခ်ီးမြမ္းခံရရင္လည္းပဲ တစ္ခဏပါပဲ။ အစဥ္ထာ၀ရမဟုတ္ပါဘူး။ ကဲ့ရဲ႕ခံရရင္လည္းပဲ တစ္ခဏပဲလုိ႔ ဒီလုိစဥ္းစားၿပီးေတာ့ ခ်ီးမြမ္းမႈ၊ ကဲ့ရဲ႕မႈဆုိတ့ဲ ေလာကဓံမုန္တုိင္းက ကုိယ့္စိတ္ကုိ လႊမ္းမသြားေအာင္ သတိထားၿပီး ဆင္ျခင္ပါ” လုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားက ဒီလုိေဟာတယ္ေနာ္
ေလာကဓံမုန္တိုင္းမ်ား ႏွင့္ ၾကံံ့ခိုင္သည့္စိတ္ထား စာအုုပ္မွ ေကာက္ႏွဳတ္ခ်က္
